کد مطلب:44000 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:33

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

2-چه كنيم تا بتوانيم باپدر ومادر خود مهربان باشيم؟

ج2) بهترين راه در خصوص اداي احترام و محبت و مهرباني به پدر و مادر «رعايت حقوق والدين » است و اين زماني ممكن مي شود كه فرزند به اين حقوق آشنا باشد . علاوه بر اين اگر فرزند بداند كه درباره احسان و نيكي به والدين چه دستورات و توصيه هايي از جانب خداوند و معصومين ? ع ? رسيده است ، مطمئناً در انجام اين دستورات و بيشترين سعي خود را خواهد كرد زيرا مي داند كه رعايت اين احكام نه تنها باعث افزايش لطف و مهرباني خود به پدر و مادر ودر نتيجه موجب خشنودي آنها مي گردد بلكه از اين طريق - يعني انجام دستورات الهي - محبت و مهرباني خود را به خداوند نشان ميدهد كه قطعاً رضاي خداوند را در پي خواهد داشت .
بدين جهت در ابتدا با نگاهي گذرا بر آيات و روايات موجود در باب احسان به والدين اشاره اي به مقام و منزلت پدر و مادر كرده و سپس با ذكر حقوق والديت به اين مطلب اشاره مي كنيم كه رعايت انجام اين حقوق باعث اداي احترام و لطف و مهرباني به والدين مي شود .
در چهار مورد از آيات قرآن كريم يعني آيه ي 83 سوره بقره ، 36 سوره ي نساء ، 151 سوره ي انعام ، 23 سوره ي اسراء ، ابتدا به مسئله ي توحيد و يگانه پرستي و سپس به حق پدر و مادر اشاره شده است و توصيه نموده نسبت به آنها نيكي كنيد . بنابراين مسئله ي احسان به پدر و مادر بعد از مسأله ي توحيد خدا واجب ترين واجبات است .
1- و اذا اخذنا ميثاق بني اسرائيل لا تعبدون الا الله و بالوالدين احساناً و ذي القربي و اليتامي و المساكين و ...
(و ياد آوريد ) زماني را كه از بني اسرائيل پيمان گرفتيم كه جز خداي يگانه را پرستش نكنيد و نسبت به پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و بينوايان نيكي كنيد و...اين آيه اگر چه در باره ي بني اسرائيل نازل شده ولي يك سلسه قوانين كلي براي همه ي ملل دنيا در بردارد و عوامل زنده ماندن و بقاءو سر افرازي ملتها و رمز شكست آنان را نيز ياد آور گرديده است . چنانچه مي بينيد نيكي به والدين از جمله عوامل بقاءملتها ذكر شده است . براي بقاء و جاويد ساختن ملتها همبستگي خاصي بين افراد آن لازم است . اين عمل در صورتي امكان دارد كه هر كس نسبت به پدر ومادر خود كه شعاع بستگي آنها نسبت به وي نزديكتر است ، نيكي به خرج دهد . قابل توجه اينكه خداوند متعال كساني را كه بايد مورد احسان قرار داد به ترتيب اهميت ونزديكي به انسان بيان كرده است كه درابتدا نيكي به پدر ومادر را مطرح مي كند . زيرا پدر ومادر ريشه ي نهال وجود انسانند واز تمام بستگان نزديكترند.
تعبير« بالوالدين احسانا » همان چيزي است كه به همه ي امتها از جمله پيروان قرآن سخت سفارش شده است و مي دانيم كه نيكي ونيكو كاري به پدر ومادر ونزديكان ويتيمان وبينوايان ميدان وسيعي دارد واز رفتار نيك گرفته تا فرمانبرداري وگوش به سخنان سپردن ، مهر ومحبت نثارتان ساختن ودعاي خير براي آنان كردن ، همه را دربرمي گيرد.
2- « واعبدوالله ولا تُشركوا به شيئاً وبالوالدينِ احساناً وبِذي القربي واليتمي والمساكينِ والجارِذي القربي و000» وخدا را بپرستيد وهيچ چيز را شريك او قرار ندهيد وبه پدر ومادر نيكي كنيد وهمچنين به خويشاوندان ويتيمان ومسكينان وهمسابه ي نزديك و000» دراين آيه نيز چنانكه ملاحظه مي كنيد ، پس از پرستش ودوري از شرك ،مسئله ي احسان به نزديكان سفارش شده است ودر رأس همه ي آنها نيكي به پدر ومادر قرار داده شده است.
3- « قُل تعالَوا اَقلُ ماحرَّمَ رَبُّكم عليكم الا تُشركوا بِهِ شيئاً وبالوالدين احساناً ولا تَقتُلوا اولادكم من اِقلاقٍ » بگو بيائيد آنچه را پروردگارتان برشما حرام كرده است ،برايتان بخوانم ،اينكه چيزي را شريك خدا قرار ندهيد وبه پدر ومادر نيكي كنيد وفرزندان را از (ترس) فقر نكشيد 000 بامشاهده آيه مي بينيد كه ذكر نيكي به پدر ومادر بلافاصله بعد از مبارزه با شرك وقبل از دستورهاي مهمي مانند قبل نفس و000آمده است واين دليل براهميت فوق العاده ي حق پدر ومادر در دستورهاي اسلامي است . اين موضوع وقتي روشن تر مي شود كه توجه كنيم به جاي « تحريم آزار پدر ومادر » كه هماهنگ با ساير تحريم هاي اين آيه است ،موضوع احسان ونيكي كردن ،ذكر شده است يعني تنها ناراحتي براي آنها حرام است بلكه علاوه بر آن ، احسان ونيكي درمورد آنان نيز لازم وضروري است.
4- «وقضي رَبُّكَ الا تعبدواالا اياهُ و بالوالدينَ احساناً اما يَبلُغَنَّ عندَكَ الكِبرَ احدهما أو كلاهُما فلا تَقُل لَهما آفِّ ولا تنهَرهما وقل لهما قولاً كريماً » پروردگارت فرمان داده جز او را نپزستيد وبه پدر ومادر نيكي كنيد ، هرگاه يكي از آنها ? ـ ياهر دو آنها ـ نزد تو به سن پيري برسند . كمترين اهانتي به آنها وامدار ،وبرآنها فرياد مزن وگفتار لطيف وسنجيده بزرگوارانه به آنها بگو. اين آغازي است براي بيان يك سلسله از احكام اساسي اسلام كه با مسئله ي توحيد وايمان شروع مي شود ، بعد از اصل توحيد به يكي از اساسي ترين تعلميات انساني انبياء ضمن تأكيد مجدد برتوحيد اشاده كرده ، مي گويد: « پروردگارت فرمان داده كه تنها او را بپرستيد ونسبت به پدر ومادر نيكي كنيد.» تأكيد بر نيكي كردن به پدر ومادر را مي توان از موارد زير دريافت:
1) واژه ي «قضاء » مفهوم مؤكدتري از « امر» دارد وامر وفرمان قطعي ومحكم را مي رساند.
2) قرار دادن توحيد يعني اساسي ترين اصل اسلامي دركنار نيكي كردن به والدين.
3) مطلق بودن « احسان » كه هرگونه نيكي را در برمي گيرد وهمچنين «والدين» كه مسلمان وكافر را شامل مي شود.
4) نكره بودن احسان ( احساناً ) كه دراين گونه موارد براي بيان عظمت مي آيد.
5) متعدي شدن «احسان» بوسيله ي حرف « باء » كه شايد به خاطر آن باشد كه مباشرت را بيان مي كند يعني شخصاً وبدون واسطه آنها را مورد محبت واحترام قرار دهيد.

---------------------------------------------------
1) شوري/ 23.
2) مائده/ 35.
3) نهج البلاغه/ خطبه 106.
4) شوري/23.
5) فرقان/ 57 .
6) سبا/47 .
7) براي اطلاع بيشتر درخصوص توسل به صالحان و واسطه قرار دادن ايشان رجوع كنيد به : سبحاني ، جعفر. توسل يا استمداد از ارواح مقدسه ، ص83 به بعد